Wat is compressie in een automotor
Compressie is de druk die in de cilinders van een verbrandingsmotor wordt opgebouwd wanneer de zuiger het lucht-brandstofmengsel samenperst. Deze druk is cruciaal voor een goede verbranding. Zonder voldoende compressie kan de motor moeilijk starten, vermogen verliezen of onregelmatig lopen.
De compressiewaarde wordt meestal uitgedrukt in bar of in een verhouding, zoals 10:1. Hoe hoger de waarde binnen de fabrieksmarge, hoe efficiënter de verbranding in principe kan verlopen. Belangrijk is vooral dat de cilinders onderling weinig verschillen in waarde.
Hoe wordt de compressiewaarde gemeten
Met een compressietest
Een compressietest wordt uitgevoerd met een speciale meter die op de bougiegaten wordt aangesloten. De motor wordt rondgedraaid met de startmotor, terwijl de meter de maximale druk per cilinder registreert. De gemeten waarden worden vergeleken met de fabrieksgegevens van het motorblok.
Een monteur let niet alleen op de absolute waarde, maar vooral op het verschil tussen de cilinders. Als één cilinder duidelijk afwijkt, kan dat wijzen op slijtage of schade op een specifieke plek.
Droge en natte compressietest
Bij een droge compressietest wordt direct gemeten zoals de motor is. Bij een natte compressietest wordt er een kleine hoeveelheid olie in de cilinder gespoten. Stijgt de compressie dan duidelijk, dan wijst dat vaak op slijtage van de zuigerveren. Blijft de waarde gelijk, dan kan het probleem eerder in de kleppen of koppakking zitten.
Wanneer is een compressiewaarde te laag
Elke motor heeft zijn eigen specificaties, maar als de gemeten waarde ruim onder de fabrikantnorm ligt of als het verschil tussen de cilinders meer dan ongeveer tien tot vijftien procent is, wordt de compressie als problematisch gezien. Een extreem lage waarde in één cilinder duidt bijna altijd op een mechanisch probleem.
Te lage compressie merk je in de praktijk aan moeilijk starten, schokken bij het optrekken, onregelmatig stationair lopen en hogere brandstof- of olieverbruik. Soms gaat het gepaard met een motorstoringlampje, maar dat hoeft niet altijd.
Mogelijke oorzaken van lage compressie
Slijtage aan zuigerveren en cilinderwanden
Na veel kilometers kunnen zuigerveren hun veerkracht verliezen en kunnen cilinderwanden inslijten. Het gevolg is dat het mengsel minder goed wordt afgesloten, waardoor druk ontsnapt. Dit komt vooral voor bij motoren die weinig onderhoud hebben gehad of langdurig met te weinig olie hebben gereden.
Ondichte kleppen of versleten klepzetels
Als inlaat- of uitlaatkleppen niet meer goed sluiten, kan de compressie via de kleppen ontsnappen. Dit kan veroorzaakt worden door verbrande kleppen, vuil tussen de zitting of slijtage van de klepzetels. Dit probleem komt vaak voor bij motoren die langdurig op hoge temperatuur hebben gedraaid.
Beschadigde koppakking
Een lekke koppakking kan ertoe leiden dat de druk uit de cilinder ontsnapt naar een aangrenzende cilinder, naar het koelsysteem of naar buiten. Dit gaat soms samen met koelvloeistofverlies, witte rook uit de uitlaat of mayonaise-achtige smurrie onder de oliedop.
Wanneer moet je je zorgen maken
Je hoeft niet direct in paniek te raken bij een iets lagere compressiewaarde, zeker niet bij een oudere auto die verder goed rijdt. Reden tot zorg is er als de auto merkbaar slechter presteert, vaker afslaat of moeilijk start en een compressietest duidelijke afwijkingen laat zien.
Reparaties bij lage compressie zijn vaak ingrijpend en kostbaar, zoals revisie van de cilinderkop of zelfs een complete motorrevisie. Daarom is het verstandig om bij klachten tijdig een diagnose te laten stellen. Met regelmatige oliewissels, goed warm rijden van de motor en het vermijden van langdurig extreem korte ritten kun je de kans op compressieproblemen beperken.
